Obowiązkowy w PRL, ale z dużo dłuższą tradycją. Prosty deser, który może konkurować z kultową panna cottą

Legumina z kaszy manny kilkadziesiąt lat temu w wielu domach była punktem obowiązkowym po niedzielnym obiedzie. Dzisiaj mało kto o niej pamięta, a niektórzy mogą nawet nie wiedzieć, co oznacza ta mało apetycznie brzmiąca dzisiaj nazwa. Ale deser sięgający swą historią setki lat wstecz, ma teraz szansę na wielki powrót, bo, chociaż to wcale nie takie oczywiste, idealnie wpisuje się w najnowsze kuchenne trendy. Jest prosty, minimalistyczny, sentymentalny, a jednocześnie bezpretensjonalny i... śmiesznie tani. A do tego można go przygotowywać na wiele sposobów.

Gwoli ścisłości musimy zacząć od tego, że w kuchni staropolskiej słowo legumina było pojęciem bardzo szerokim. W zasadzie mogło oznaczać każdy deser, a czasem nawet danie wytrawne. Od słodkich klusek, po dania zapiekane, specjały z ryżu oraz budynie i kisiele - leguminy jadano z serem, z owocami, a nawet z warzywami (te ostatnie zwłaszcza w czasie postu).

Później w polskich domach największą popularność zyskała ta prawdopodobnie najprostsza, czyli legumina z kaszy manny. Gotowana, a czasem dodatkowo także pieczona, podawana z owocami, syropem, sosem, albo kompotem. To właśnie ten deser najbardziej zapadł nam w pamięć, a w czasach PRL był absolutnym klasykiem.

Serwowano ją nie tylko w domach, ale także w stołówkach pracowniczych, barach mlecznych, przedszkolach, sanatoriach... Była tania, sycąca, łatwa w przygotowaniu, lekkostrawna i po prostu pyszna. A dzisiaj jako retro przysmak zasługuje na "drugie życie".

Zobacz też: Powrót hitowego deseru z PRL-u. Zrobisz go w 15 minut i smakuje jak u babci

Musimy wspomnieć o tym, że nawet tę najprostszą leguminę z kaszy manny przygotowywano (co najmniej) na dwa sposoby - w zależności od rodzinnej tradycji, albo warunków w danym domu. Najczęściej była po prostu gotowana - miała wówczas gładką, ale zwartą konsystencję. Nieco rzadziej występowała w wersji pieczonej - wtedy pojawiała się na niej rumiana skorupka, przyjemnie kontrastująca z miękkim wnętrzem. Obydwie te metody mają swoje zalety - gotowanie jest szybsze i bardziej oszczędne, ale dzięki zapiekaniu deser zyskuje na wyglądzie i ma ciekawszą strukturę.

Składniki:

• 1 litr mleka 
• 100 g kaszy manny 
• 3 jajka 
• 3-4 łyżki cukru 
• 1 opakowanie cukru waniliowego lub kilka kropel ekstraktu waniliowego 

Do wersji zapiekanej: 

• masło i bułka tarka do przygotwania formy 

Do podania, opcjonalnie:

• świeże owoce sezonowe, dżem, syrop owocowy lub polewa smakowa

Przygotowanie: 

Mleko wlej do garnka, dodaj cukier i cukier waniliowy lub esktrakt i zagotuj. Na wrzące mleko powoli wsypuj kaszę mannę, cały czas intensywnie mieszając (to ważne, aby nie zrobiły się grudki i legumina była gładka). Po około 5 minutach, gdy kasza zgęstnieje, zdejmij garnek z ognia i odstaw do przestudzenia.

Oddziel białka od żółtek. Białka ubij na sztywną pianę. Żółtka dodaj do lekko ciepłej kaszy i wymieszaj. Na koniec delikatnie połącz masę z pianą z białek.

Jeżeli chcesz zapiec leguminę, przygotuj formę do pieczenia - wysmaruj ją masłem i wysyp bułką tartą. Przelej masę do blachy i piecz przez pół godziny w temperaturze 180 stopni, aż lekko się zarumieni.

Leguminę, zwłaszcza tę nie pieczoną, można podawać na ciepło, w salaterce, z dodatkami - wielu z nas właśnie formą ją kojarzy, ale w tej wersji nie zachwyca wyglądem. Można za to przełożyć ją do mniejszych naczyń, np. kokilek, silikonowych foremek na muffiny czy zwykłych szklanek, zaczekać aż stężeje, a potem wyjąć ją na talerz, do góry dnem. I uzyskać w ten sposób cudo do złudzenia przypominające panna cottę.

Porównujemy te dwa desery właśnie ze względu na wygląd, bo ich skład jest zupełnie różny. Oba można serwować w małym naczyniu, lub "do góry nogami" na talerzyku. Ale panna cotta, przez zastosowanie tłustej śmietanki i żelatyny, jest bardziej kremowa i miękka, a legumina bardziej zwarta - a po zapieczeniu także puszysta i z chrupką warstwą u góry.

Zobacz też: Wilgotne ciasto czekoladowe z cukinii. Prosty deser, który smakuje jak z najlepszej cukierni

Chociaż panna cotta kusi ze względu na swoją światową sławę i włoski rodowód, to legumina z kaszy manny ma w sobie coś, czego jej brakuje - ciepło rodzinnego domu, a nawet pełen ładunek emocjonalny (przecież kojarzy nam się z najpiękniejszymi latami).

I naprawdę warto dzisiaj do niej wrócić, ba, uczynić ją nowym viralowym deserem, ze względu na prosty skład (bez żelatyny, tłustej śmietany czy innych udziwnień), szybkie wykonanie, nieskończone możliwości modyfikacji (można ją zrobić z kakao, z bakaliami itd.) i śmiesznie niską cenę.

To jak, dasz się przekonać i podasz ją po niedzielnym obiedzie?

Zobacz też: Chleb w jajku i "schabowy" z mortadeli. Te proste dania to hity PRL