Poprawia trawienie, a jej aromat podkręca smak wielu potraw. Do czego dodawać gałkę muszkatołową?
Trudno sobie wyobrazić świąteczny pasztet bez charakterystycznego aromatu gałki muszkatołowej. Ta przyprawa kojarzy się zresztą nie tylko z Bożym Narodzeniem, ale ogólnie z sezonem jesienno-zimowym. Świetnie podkreśla smak piernika i innych słodkich wypieków. Pasuje też do rozgrzewających napojów, ale i potraw z mięsa oraz ryb. Dzięki dość ostremu, ciekawemu smakowi gałka dopełni również aromat dań z kapusty, fasoli, cebuli czy bakłażana. Warto o niej pamiętać nie tylko ze względu na walory smakowe - jak wszystkie przyprawy, gałka muszkatołowa (ważne jednak, że tylko w ograniczonych ilościach) może również wspierać nasz organizm.
Skąd się bierze gałka muszkatołowa?
Przyprawa, po którą chętnie sięgamy, gdy robimy nieco cięższe dania albo słodkie świąteczne wypieki, otrzymywana jest z suszonych nasion muszkatołowca korzennego. Kupowana przez nas w formie nasion - w całości lub sproszkowanych, jest jądrem nasiona - pozbawioną łupiny częścią, której podstawowym składnikiem jest tłuszcz, nazywany masłem albo balsamem muszkatowym. Intensywny aromat gałka zawdzięcza z kolei obecności olejku eterycznego.
Działanie gałki muszkatołowej
Oprócz białka, tłuszczu, węglodowanów i błonnika przyprawa zawiera także tiaminę, ryboflawinę, niacynę, witaminę B6, kwas foliowy, witaminy A i C. I choć spożywamy ją w bardzo małych ilościach (to ważne, w przypadku gałki jej nadmiar może być szkodliwy), dostarcza też naszemu organizmowi minerały - żelazo, wapń, magnez, fosfor, potas, cynk i sód.
Dodana w niewielkiej ilości do potraw lub napojów gałka muszkatołowa może korzystnie wpływać na układ pokarmowy. Może poprawiać trawienie, przyspieszać produkcję soku żołądkowego i działać wiatropędnie. Wykazano też, że ta aromatyczna przyprawa może mieć działanie przeciwzapalne. W gałce muszkatołowej znajduje się m.in. eugenol - związek, który, jak wskazują badania, może wspierać naturalne procesy ograniczające powstawanie stanów zapalnych. Dzięki temu przyprawa ta bywa uznawana za składnik korzystnie wpływający na komfort układu pokarmowego, w tym na ochronę błony śluzowej żołądka.
Gałka muszkatołowa może również wpływać na tempo zlepiania się płytek krwi, co jest przedmiotem badań dotyczących jej potencjalnego znaczenia w profilaktyce zakrzepów. Przyprawa ta bywa też kojarzona z pozytywnym wpływem na układ nerwowy i krążenie, dlatego w niektórych tradycjach uznawana jest za naturalny środek wspierający witalność i dobre samopoczucie.
Gałka muszkatołowa od dawna kojarzona jest z działaniem rozgrzewającym i pobudzającym, a niektóre źródła wskazują, że jej aromatyczne związki mogą wpływać na krążenie, co tradycyjnie łączono z naturalnym wspomaganiem męskiej energii. W kulturach, które stosują ją od wieków, gałka muszkatołowa pojawia się również jako element naturalnych sposobów na poprawę libido - jednak specjaliści podkreślają, że nie zastąpi ona profesjonalnej diagnozy ani leczenia zaburzeń erekcji. Trzeba też pamiętać, że opinie na ten temat dotyczą tradycyjnych zastosowań, które nie zastępują porady lekarskiej.
Co jeszcze? Otóż zawarta w gałce muszkatołowej mirystycyna jest związkiem o intensywnych właściwościach aromatycznych, często badanym pod kątem wpływu na nastrój i apetyt.
Gałka muszkatołowa nie służy w nadmiarze
Choć gałka muszkatołowa może wspierać kontrolę łaknienia w niektórych dietach, należy pamiętać, że jej spożycie powinno być umiarkowane - to przyprawa, której używa się przede wszystkim dla smaku i aromatu.
Gałka muszkatołowa w kuchni jest całkowicie bezpieczna, jednak specjaliści przypominają, że jej zbyt duże ilości mogą wywołać niepożądane skutki. Wszystko dlatego, że zawarta w przyprawie mirystycyna, odpowiedzialna za jej charakterystyczny zapach, w nadmiernych dawkach może powodować objawy zatrucia, takie jak dezorientacja, niepokój czy zaburzenia percepcji. To sytuacje rzadkie i dotyczące wyłącznie spożycia ilości znacznie większych niż te używane do gotowania. W normalnych, kulinarnych porcjach gałka muszkatołowa pozostaje w pełni bezpiecznym i cenionym dodatkiem do potraw.
Do czego najczęściej dodaje się gałkę muszkatołową?
Gałka muszkatołowa cudownie podkreśla smak jesiennych i zimowych potraw. Podbija walory dań z ziemniaków, podkreśla aromat farszów i zup. Gałka "lubi się" też też z warzywami - zobaczcie, do jakich potraw można ją dodawać.
Sosy i dania mleczne
- sos beszamelowy
- zapiekanki z beszamelem
- sosy śmietanowe
Dania ziemniaczane
- puree ziemniaczane
- kluski, gnocchi
- zapiekanki ziemniaczane
Dania warzywne
- szpinak (szczególnie podsmażany ze śmietaną)
- kalafior i brokuły
- dynia
Mięsa i farsze
- mielone mięsa (np. do klopsików, pulpetów)
- farsze do pierogów czy pasztecików
- kiełbasy i wędliny
Zupy
- krem z dyni
- zupa ziemniaczana
- zupa serowa
- niektóre zupy mleczne
Wypieki i desery
- ciasta korzenne
- pierniki
- budynie
- ciasteczka świąteczne
Napoje
- poncz
- grzane napoje
- mleko z miodem i przyprawami
Gałkę muszkatołową najlepiej ścierać bezpośrednio przed użyciem - wtedy jej aromat jest najbardziej intensywny. Warto też pamiętać, że jest bardzo wyrazista, więc dodaje się ją w małych ilościach.
Zobacz też:
