Mapy kwitnienia wiśni i imprezy do późnej nocy. Japończycy szykują się do święta, o którym słyszał cały świat
Beata Maj
Każdy kraj ma w swej tradycji święto, które odróżnia go od innych. Często stanowi ono o tożsamości mieszkańców, wpisuje się w historię miejsca i ludzkich losów. W Japonii takim świętem okres kwitnienia wiśni (sakura), który Japończycy, a coraz częściej również goście spoza granic Japonii, celebrują podczas hanami, czyli oglądania wiśni i cieszenia się ich urodą. A ponieważ w Kraju - nomen omen - Kwitnącej Wiśni lada moment rozchylą się pąki i cały kraj skąpie się w wiśniowych kwiatach, przyglądamy się dziś tej niezwykle pięknej tradycji, bardzo mocno zakorzenionej w japońskiej kulturze.
Japonia - kraj kwitnącej wiśni
Popularne określenie Japonii jako Kraju Kwitnącej Wiśni zna chyba każdy. Wyrażenie to jest tak popularne, że często używa się go synonimicznie. Nic dziwnego - kwitnąca wiśnia to motyw, który jest obecny w kulturze tego kraju od wielu wieków. Kraj kwitnącej wiśni to tłumaczenie japońskiego terminu "Sakura no Kuni" oznaczającego "kraj wiśni". Początków określenia trzeba szukać już VII wieku, kiedy to zaczęła rodzić się tradycja podziwiania kwitnących drzew wiśniowych (sakura). Owo podziwianie również nosi swoją odrębną nazwę - hanami. Zwyczaj celebrowania okresu kwitnienia wiśni wyszedł z cesarskiego dworu i rozprzestrzenił się w całej Japonii.
Sakura, czyli kwitnąca wiśnia
Sakura, czyli kwitnąca wiśnia, jest bardzo popularnym motywem w Japonii. Umieszcza się ją na przedmiotach codziennego użytku - kimonach, materiałach piśmienniczych, a także naczyniach i zastawie stołowej. Dziś motyw ten przejęła też popkultura i marketing - w efekcie kwiaty wiśni zdobią dziś kubki, butelki, termosy i inne przedmioty, są też ważnym motywem w przemyśle kosmetycznym (nie tylko tym japońskim), bowiem kwiat wiśni dawno został już importowany przez globalną wioskę i skwapliwie wykorzystany jako element marketingu wielu produktów.
Wróćmy jednak do tradycyjnego wykorzystywania kwiatu wiśni - ukiszone płatki kwiatów są używane jako jadalna ozdoba potrawy, np. ciastek, galaretek lub lodów. Co ważne, owoców sakury Japończycy nie jedzą, nie są to bowiem wiśnie takie, jak odmiany, które uprawiamy w Polsce w celach konsumpcyjnych.
Sakura, czyli właśnie kwitnąca wiśnia, funkcjonuje także jako imię żeńskie, bywa też nazwiskiem. Kwiat wiśni jest również bardzo popularny w sztuce. W tej przestrzeni często podkreślane jest jego metaforyczne znaczenie - znamionuje on bowiem ulotność życia, a także jego krótkotrwałe piękno.
Co symbolizuje kwitnąca wiśnia?
Każdego roku na wiosnę Japończycy śledzą "front kwitnienia wiśni", który wygląda bardzo podobnie do naszych map pogody. Na mapie archipelagu wysp widać poszczególne kolory i daty, w których w kolejnych dniach zaczynają kwitnąć wiśnie. Proces ten zaczyna się na południu - na Okinawie - już w lutym. Na północy drzewa zakwitają najpóźniej - w Kioto i Tokio dzieje się to na przełomie marca i kwietnia, a na wyspie Hokkaido na początku maja.
W tym czasie całe parki, doliny rzek, a także okolice świątyń buddyjskich i shintō, w których rosną wiśnie, zalewa morze kwiatów. Piękno sakury Japończycy i goście podziwiają w trakcie festiwalu hanami. Organizują wtedy towarzyskie spotkania, przypominające nasze pikniki. Nie brak na nich przekąsek, muzyki i tańca.
Hanami, czyli umiejętność cieszenia się pięknem i chwilą
Zwyczaj podziwiania urody kwiatów i cieszenia się nią jest praktykowany od kilkuset lat. W dzisiejszych czasach hanami jest relacjonowane przez media, również te społecznościowe, do Japonii przyjeżdżają też turyści spragnieni pięknych wrażeń i chcący uczestniczyć w niepowtarzalnym spektaklu natury.
W Japonii nadal, szczególnie wśród starszych mieszkańców wysp, jest też praktykowana inna forma hanami - podziwianie kwitnących drzew moreli japońskiej, zwanej też śliwą japońską. Te ceremonie są spokojniejsze od hanami sakura, kóre są głośniejsze i bardziej tłoczne. W tym bowiem czasie w parkach pojawiają się tysiące ludzi, którzy bawią się pod kwitnącymi drzewami, a zabawa przeciąga się często do późnych godzin nocnych. Parki są oświetlone lampionami, a najlepsze miejsca rezerwuje się wiele godzin przed rozpoczęciem imprezy.
W czasie hanami Japończycy raczą się smakołykami, z poczęstunkiem tym jest związane przysłowie "lepsze dango od kwiatów" odnoszące się do osób, które są bardziej skore do picia sake i japońskiego piwa, niż podziwiania kwitnących drzew. W tym czasie Japończycy jedzą tradycyjne potrawy - dango, czyli ryżowe kulki, na ulicznych straganach kupują bento, słodycze z dodatkiem płatków wiśnie, wino, sake i piwo sprzedawane w opakowaniach zdobionych motywem kwitnącej wiśni.
Zobacz też:
