Dynia na... śniadanie. Pięć (tak słodkich, jak i słonych) sposobów rozpoczęcia jesiennego dnia
Kulinarna historia dyni zaczyna się... kilka tysięcy lat temu. Gdzie? Ano - w Ameryce, skąd owoc ten (tak właśnie, owoc - nie warzywo) trafił następnie do Europy wraz z wielką wymianą dóbr maści wszelkiej, która nastąpiła po odkryciu Nowego Świata. Jeszcze w wieku XVI bohaterka niniejszych dywagacji zawędrowała zaś na tereny ówczesnej Rzeczypospolitej - co prawda, pierwotnie uprawiano ją w celach leczniczych, lecz przeznaczeniem tejże szybko okazały się stoły, na których trwa zresztą po dziś dzień (mimo że nie podzieliła popularności ziemniaka czy pomidora). I choć współcześnie dynia kojarzona jest głównie z zupami, tartami i nieśmiertelną pumpkin spice latte, okazuje się, że równie dobrze sprawdza się jako element... śniadania. Tak na słono, jak i na słodko.

Pomidorowo-dyniowa szakszuka
Szakszuka - danie pochodzące z Maghrebu, rozpowszechnione na Bliskim Wschodzie, a dziś popularne niemal na całym świecie, stanowi idealny symbol śniadaniowej globalizacji. I choć pikantny sos pomidorowy pozostaje tradycyjną bazą tejże, coraz częściej wzbogacany jest on o rozmaite dodatki, w tym sezonowe warzywa - a dynia, której słodycz kontrastuje z ostrą harissą i wędzoną papryką, sprawdza się w tym przypadku idealnie.
Składniki:
- 250 gramów dyni hokkaido
- 1 średnia cebula
- 1 papryka czerwona
- 3 ząbki czosnku
- 400 gramów passaty pomidorowej
- 1 i 1/2 łyżki harissy
- 1 łyżeczka kuminu mielonego
- 1 łyżeczka papryki wędzonej
- 4 jajka
- 60 gramów fety
- 1 łyżka pestek dyni
- 2 łyżki oliwy
- 1/2 łyżeczki soli
- 1/4 łyżeczki pieprzu
- świeża kolendra
Sposób przygotowania:
Dynię pokroić w kostkę i upiec w 220°C przez 12-15 minut. Na patelni rozgrzać oliwę, podsmażyć posiekaną cebulę i paprykę, dodać czosnek, harissę, kumin i paprykę wędzoną, chwilę przesmażyć. Dorzucić upieczoną dynię, wlać passatę, doprawić solą i pieprzem, gotować około 10 minut. Zrobić wgłębienia, wbić jajka i dusić pod przykryciem do ścięcia białek. Na koniec posypać pokruszoną fetą, pestkami dyni i posiekaną kolendrą.

Dyniowy omlet ze szpinakiem i kozim serem
Omlet w wersji dyniowej przypomina o europejskiej tradycji łączenia jaj z warzywami, której historia sięga kilku wieków wstecz - wystarczy wspomnieć wszak o włoskich frittatach, hiszpańskich tortillach czy francuskich quiche’ach. W poniższym przypadku pieczona dynia nadaje masie jajecznej subtelnej słodyczy, którą przełamuje duet wyjątkowy - lekko ziemisty szpinak oraz pikantny ser kozi.
Składniki:
- 3 jajka
- 100 gramów pieczonej dyni (pokrojonej w kostkę)
- 40 gramów świeżego szpinaku
- 30 gramów koziego sera
- 1 łyżka oliwy
- gałka muszkatołowa
- 1/4 łyżeczki soli
- 1/4 łyżeczki pieprzu
Sposób przygotowania:
Szpinak podsmażyć na oliwie do odparowania wody. Jajka roztrzepać z pieczoną dynią, doprawić solą, pieprzem i szczyptą gałki. Wlać masę na patelnię ze szpinakiem i smażyć powoli do ścięcia spodu. Posypać pokruszonym serem i złożyć omlet na pół.

Owsianka dyniowo-pomarańczowa
Owsianka - czyli śniadaniowy klasyk tej części świata, którą przyjęło określać się Zachodem, od wieków stanowi symbol tak sytości, jak i prostoty. I choć wersji tejże nie sposób zliczyć, ta z dynią oraz pomarańczą stanowi raczej zwrot ku kulinarnej fuzji, aniżeli ugruntowaną tradycję. Nie traci jednak na tym w żadnym stopniu.
Składniki:
- 50 gramów górskich płatków owsianych
- 220 mililitrów dowolnego mleka
- 40 mililitrów soku pomarańczowego
- 100 gramów purée z dyni
- 1/2 pomarańczy
- 1/2 łyżeczki cynamonu
- 2 łyżeczki miodu
- sól
- 15 gramów orzechów włoskich
Sposób przygotowania:
Płatki owsiane zalać mlekiem, dodać szczyptę soli, po czym gotować na małym ogniu, aż zgęstnieją. Dodać purée z dyni, sok i skórkę z połowy pomarańczu, wsypać cynamon, a następnie gotować jeszcze minutę. Przełożyć do miski, posłodzić miodem i posypać orzechami.

Placki dyniowe - na słodko
Placki wszelkich rodzajów należą do kanonu porannej kuchni i w Europie, i w Ameryce, a ich dyniowa wersja od lat święci triumfy podczas jesiennych miesięcy. Ciepłe, puszyste i pachnące przyprawami korzennymi, pokazują zaś jak warzywo - uprawiane pierwotnie przez ludy zamieszkujące Nowy Świat tysiące lat temu - wrosło w globalną kulturę (nie tylko tę śniadaniową).
Składniki:
- 210 gramów mąki pszennej
- 210 gramów purée z dyni
- 230 mililitrów dowolnego mleka
- 1 jajko
- 2 łyżki oleju rzepakowego
- 2 łyżki cukru trzcinowego
- 2 łyżeczki proszku do pieczenia
- 1/2 łyżeczki sody oczyszczonej
- 1 łyżeczka cynamonu
- 1/4 łyżeczki mielonego imbiru
- sól
- olej
- 2 łyżki syropu klonowego
- 100 gramów dowolnego jogurtu
Sposób przygotowania:
W misce wymieszać mąkę, proszek, sodę, sól, cynamon i imbir, zaś w drugiej misce połączyć purée z dyni, jajko, mleko, cukier i olej. Składniki mokre dodać do suchych, wymieszać krótko. Na patelni rozgrzać olej, smażyć placuszki na średnim ogniu do pojawienia się bąbelków, następnie przewrócić i dosmażyć. Podawać z syropem klonowym i jogurtem.

Chlebek dyniowy z cynamonem
Tak zwany "quick bread", czyli chleby na proszku i sodzie, zamiast na drożdżach, to wynalazek XIX-wiecznej Ameryki, która w pewnym momencie kulinarnej historii zaczęła szukać szybkich i niezawodnych metod pieczenia (choć sama idea użycia spulchniaczy funkcjonowała już lata wcześniej). Dynia stała się w tej tradycji nie tylko sposobem na wilgotny miąższ, ale i kulinarnym znakiem sezonu - chlebek dyniowy do dziś króluje bowiem na stołach jesienią (stanowiąc idealną alternatywę dla osławionego banana bread).
Składniki:
- 240 gramów mąki pszennej
- 220 gramów purée z dyni
- 130 gramów cukru trzcinowego
- 2 jajka
- 100 mililitrów oleju rzepakowego
- 1 łyżeczka sody oczyszczonej
- 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
- 1/2 łyżeczki soli
- 1 i 1/2 łyżeczki cynamonu
- 1/4 łyżeczki mielonego imbiru
- 2 łyżki pestek dyni
Sposób przygotowania:
Jajka ubić z cukrem, dodać olej i purée z dyni, wymieszać. W osobnej misce połączyć mąkę, sodę, proszek, sól i przyprawy. Składniki suche wsypać do mokrych, wymieszać do połączenia. Ciasto przełożyć do keksówki wyłożonej papierem do pieczenia, posypać pestkami dyni. Piec w 180°C przez 55-65 minut, sprawdzając patyczkiem w środku i tuż pod wierzchnią warstwą; w razie potrzeby przykryć folią i dopiekać.

Zobacz też: