Geny wcale nie muszą decydować. Dr Dorota Natalia Komar wyjaśnia, jak codzienne wybory wpływają na nasze zdrowie
Materiał zawiera linki partnerów reklamowych.
Chociaż geny mogą zwiększać ryzyko zachorowania, nie tylko one decydują. Dr Dorota Natalia Komar, specjalistka epigenetyki i autorka książki "Oszukaj genetyczne przeznaczenie. Co robić, by rzadziej chorować i dłużej żyć?" przekonuje, że codzienne decyzje - to, jak śpimy, co jemy, czy się ruszamy i jak dbamy o relacje - mają realny wpływ na "pracę" naszych genów. Nawet jeśli w rodzinie pojawił się alzheimer albo inna choroba uznawana za dziedziczną, wcale nie znaczy, że spotka to także ciebie.
Co to jest epigenetyka? Jak styl życia wpływa na nasze geny?
Dr Dorota Natalia Komar jest specjalistką epigenetyki, czyli dziedziny nauki, która bada, jak styl życia (dieta, stres czy środowisko) może wpływać na to, które geny w naszym organizmie są "włączane", a które "wyłączane", bez zmieniania samego DNA. Okazuje się bowiem, że nasze DNA jest jak książka z przepisami - znajdują się w niej wszystkie receptury, ale epigenetyka decyduje, które z nich zostaną otwarte, a które nie. Świadomość, jak codzienne wybory wpływają na nasze życie i wiedza o tym, że geny nie zawsze determinują naszą przyszłość, może wiele zmienić.
Geny mogą rządzić twoim życiem, ale tylko jeśli im pozwolisz, przekonuje autorka książki "Jak oszukać genetyczne przeznaczenie? Co robić, by rzadziej chorować i dłużej żyć?". Dr Dorota Komar udowadnia, że codzienne decyzje dotyczące snu, odżywiania, aktywności i relacji mają realny wpływ na działanie naszych genów. Specjalistka rozprawia się też z niezwykle popularnymi tłumaczeniami ludzkich zachowań. Po tej rozmowie każdy z nas zastanowi się dwa razy, zanim powie: "mam to w genach".
Zobacz też: Darmowe badanie przełomem dla zdrowia kobiet. Prof. Nowakowski przyznaje - "to może zmienić statystyki"
Geny to nie przeznaczenie - wiele zależy od nas
"Geny to nie jest wyrocznia, to nie jest nasze przeznaczenie", mówiła dr Dorota Natalia Komar w naszym studiu i wyjaśniła, że owszem, DNA może predysponować nas do określonych chorób, ale mamy szereg narzędzi, powszechnie dostępnych, dzięki którym możemy z tym obciążeniem świetnie sobie radzić. W dobry sposób opisali to nasi prowadzący, wspominając historię bliźniąt, które dysponują tymi samymi genami, ale nie chorują na to samo, jeżeli ich style życia i środowisko, w którym przebywali, były różne.
Klucz do zdrowia? Styl życia, nie geny
Na taki stan rzeczy wpływa wiele czynników. "Dieta, aktywność fizyczna, regulacja stresu, kontakty międzyludzkie", wymieniała nasza gościni i dodała, że chociaż zdrowy styl życia brzmi trywialnie, to dokładnie on staje się w tej kwestii kluczowy. Wydaje się, że powinniśmy już mieć świadomość tego, co nam służy, a co nie. Nadal jednak jest nieco inaczej.
"To są podstawy, ale takie, które bardzo ciężko zachować. Wszyscy mamy bardzo dużo stresujących sytuacji, nie wysypiamy się, jeść zdrowo jest ciężko, ruszać się w ciągu dnia, kiedy siedzimy osiem godzin przed komputerem - jest to bardzo ciężko wprowadzić", tłumaczyła dr Dorota.
Jak zapobiegać chorobom, gdy mamy obciążenia genetyczne?
Podkreśliła też, że warto znać historię chorób w swojej rodzinie. "Żeby wiedzieć, jakie mamy predyspozycje genetyczne, to, co się ujawniło już u naszych rodziców, naszych dziadków", mówiła. I co zrobić, gdy mamy już taką wiedzę? Wykorzystać ją, wprowadzić zmiany w codzienności - zrobić wszystko, aby w naszym przypadku "złe" geny nie miały szansy zadziałać.
Przykładem chorób uznawanych za uwarunkowane genetycznie jest m.in. alzheimer. Dr Dorota Natalia Komar jest przekonana, że stosując się do podstawowych zasad zdrowego stylu życia możemy się uchronić przed tym schorzeniem, nawet wtedy, gdy zapadli na nie członkowie naszej rodziny.
"Wchodzimy w te podstawy. Odpowiedni sen jest bardzo ważny, zdrowa dieta, aktywność fizyczna jest niesamowicie ważna w przypadku alzheimera. Wydawałoby się, że funkcjonowanie naszego mózgu nijak ma się do tego, ale to wszystko się łączy", wyjaśniła i dodała: "Są specyficzne rzeczy, które możemy robić w przypadku alzheimera, czyli trenować nasze zdolności kognitywne".
W jaki sposób? Świetną gimnastyką dla mózgu są m.in. krzyżówki, sudoku, czytanie i zapamiętywanie tekstu, ale to nie wszystko. Nasza gościni zwróciła uwagę na czasem pomijany, a bardzo istotny aspekt: "Też kontakty międzyludzkie. Żeby być aktywnym w życiu, żeby spotykać się z ludźmi".
Zobacz też: To tylko przemęczenie, czy coś więcej? Dr Monika Czerska wyjaśnia, jak rozpoznać objawy wczesnej demencji
Jak na geny wpływa dieta? Taki sposób żywienia jest najzdrowszy
Dr Dorota Komar podkreśliła, że dieta jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na nasze geny. "Dostarcza nam tych wszystkich substancji niezbędnych do działania maszynerii genetycznej", mówiła. Jak to wykorzystać na naszą korzyść, zwłaszcza wtedy, gdy jesteśmy obciążeni przez choroby, które ujawniły się w rodzinie? Zadbać, abyśmy jedli możliwie jak najzdrowiej.
Nasza gościni wyjaśnia, że najzdrowsza dieta to taka, która jest bogata w białka, produkty pochodzenia roślinnego, a uboga w substancje niesprzyjające zdrowiu, np. nadmiar cukru. Tomasz Wolny pytał, czy słusznie uważa się, że kuchnia śródziemnomorska wypada najlepiej. A pani doktor wyjaśniła, że owszem, ale bez problemu do wytycznych zdrowego żywienia można dopasować nawet kuchnię polską.
"Ograniczyć trochę mięso, bo my, Polacy, spożywamy go bardzo dużo. Więcej czerpać z produktów roślinnych. Jeśli chodzi o samą dietę, to niesamowicie ważne są warzywa krzyżowe - czyli różne kapustne: kapusta, brukselka, brokuł, kalafior itd.", zauważyła dr Dorota Komar. Warto wyjaśnić, że warzywa krzyżowe zawierają związki siarkowe, m.in. sulforafan i glukozynolany, które wspierają naturalne mechanizmy oczyszczania organizmu i chronią komórki przed uszkodzeniami. Pomagają też regulować procesy zapalne i wspierają prawidłową pracę genów odpowiedzialnych za regenerację komórek. Dlatego uważa się, że regularne jedzenie warzyw kapustnych może obniżać ryzyko wielu chorób, także tych o podłożu genetycznym.
Żyć blisko natury i w kontakcie z ludźmi - to także wpływa na nasze zdrowie
Tak jak wspomnieliśmy na początku, ogromny wpływ na nasze życie ma środowisko, w którym przebywamy. Z jednej strony ważne jest, aby być blisko natury, z drugiej, jak zauważa nasza gościni, chodzi o to, aby starać się zbliżyć swój styl bycia do tego, jaki mieli nasi praprzodkowie. To znaczy: dużo wychodzić z domu, często się ruszać i podtrzymywać kontakty międzyludzkie. Ważne jest też to, aby nawet w podeszłym wieku próbować uczyć się nowych rzeczy - w końcu na naukę nigdy nie jest za późno, a nasz mózg potrzebuje takiej stymulacji, aby zachować zdrowie.
Podsumowanie tej rozmowy brzmi więc bardzo optymistycznie, okazuje się bowiem, że geny nie muszą decydować o naszym zdrowiu. Recepta na to, jak zadbać o to, aby rzeczywiście tego nie robiły, chociaż brzmi prosto, łatwa wcale nie jest. Ale co do tego, że warto ją zastosować, nikt nie może mieć wątpliwości, a całą rozmowę z dr Dorotą Natalią Komar, podobnie jak wszystkie odcinki "halo tu polsat", możecie zobaczyć na platformie Polsat Box Go.
