Dr Robert Jarema o dobroczynnym działaniu jabłek. Obniżają ciśnienie krwi i zmniejszają ryzyko cukrzycy

W studiu "halo tu polsat" gościliśmy sadowniczkę Agnieszkę Stykowską i Roberta Jaremę, doktora nauk medycznych, lekarza. I właśnie pod jego adresem pierwsze słowa skierował Maciej Kurzajewski:

"Jest takie powiedzenie, że jedno jabłko dziennie pozwala nam uniknąć wizyt u lekarza. Czy to prawda?" - zagaił, a dr Jarema odparł: "Podobno jest takie powiedzenie z Walii z końca XIX wieku, które mówi, że jedno jabłko zjedzone dziennie pozbawi twojego lekarza chleba" - zauważył, śmiejąc się dr Jarema, po czym potwierdził, że dobra opinia jabłek jest w pełni uzasadniona: "To jest fantastyczna, zdrowa przekąska. Naprawdę namawiam, bo 85% jabłka to jest woda, czyli jest to przekąska, która nas nawadnia, szczególnie osoby starsze, które nie lubią pić. Jabłko to też jest bardzo dużo antyoksydantów - szczególnie kwercetyna mająca fantastyczne działanie i w układzie pokarmowym, a także w płucach - przeciwzapalne. I w końcu mamy błonnik, szczególnie pektyny jabłkowe, które pomagają w pracy układu pokarmowego i stąd fantastyczne działanie tych jabłek, polegające na tym, że działają świetnie na jelita. Do tego jeszcze potrafią wypełnić nasze żołądki, a tym samym stanowią zdrową przekąskę" - chwalił dr Jarema.

Jednocześnie nasz gość podkreślił, że po jabłka warto sięgać o wcześniejszej porze: "Powinniśmy jeść jabłka rano, bo zawierają także fruktozę, która powoduje pewne problemy jelitowe, na przykład wzdęcia czy fermentację. I dlatego nie powinniśmy raczej jeść jabłek wieczorem. Czyli do śniadania, tak jak tutaj mamy dzisiaj, to jest super. Bardzo dobry pomysł" - podsumował lekarz.

Zobacz też: Regeneruje wątrobę, obniża cholesterol. Zapomniana czarna rzepa to genialne warzywo

Agnieszkę Stykowską, sadowniczkę, nasi prowadzący zapytali o to, czym kierować się, kupując jabłka i jakie odmiany są najbardziej uniwersalne.

"W tej chwili najbardziej popularnym jabłkiem jest chyba champion. Bardzo dobrym jabłkiem jest też ligol - to właściwie klasyk, nadaje się i na soki, i przetwory. Z kolei goldeny mają troszkę inny smak, kiedy zaczynają dojrzewać - zmieniają się i nawet przypominają gruszki" - opowiadała ekspertka.

Gospodarze "halo tu polsat" dopytywali też, czy polscy sadownicy mają jakąś specjalizację, jeśli chodzi o odmiany uprawianych jabłek.

"Tak, mamy piękne odmiany tradycyjne, z ogromną historią. Na przykład szara reneta - nie wszystkie owoce są idealnie kształtne, ale to klasyka" - mówiła sadowniczka, a Ola Filipek dodała: "Zawsze była najlepsza do szarlotki. Tak mówiły nasze babcie".

Maciej Kurzajewski był ciekaw, czy jabłka nie mają za dużo cukru, który mógłby niekorzystnie wpłynąć na nasze zdrowie. Obecny w studiu lekarz uspokoił: "Nie, wręcz przeciwnie. Jabłka obniżają ryzyko cukrzycy o 30%, mimo że zawierają fruktozę. Dzięki błonnikowi i kwercetynie obniżają ciśnienie krwi, wspierają serce i działają przeciwnowotworowo, szczególnie w układzie pokarmowym. Zmniejszają też ryzyko astmy i raka płuc. Jedno jabłko dziennie absolutnie wystarcza" - podkreśli dr Jarema. Nasz gość dodał też, że warto jeść jabłka ze skórką: "Skórka jest bardzo ważna, bo zawiera najwięcej antyoksydantów. Obecnie jabłka się ozonuje, co zmniejsza ryzyko, że pestycydy pozostaną w skórce. Jeśli wiemy, że jabłko było pryskane >>z głową<<, to spokojnie możemy jeść ze skórką" - zachęcał.

Prowadzący dopytywali też goszczącą w studiu sadowniczkę, dlaczego niektórych starych odmian nie ma już w sklepach.

"Bo sadownicy wybierają drzewa odporne, które dają większe plony i lepsze dochody. Stare odmiany można jeszcze znaleźć u dziadków w ogrodzie" - odparła Agnieszka Stykowska.

Zdaniem dr Jaremy jabłka są zdrowe nie tylko na surowo, ale we wszystkich innych postaciach: "Każda postać jabłka jest zdrowa - surowe, pieczone, wytłoki jabłkowe, pektyny, a nawet ocet jabłkowy. Można go zrobić w domu - łyżeczka do wody rano świetnie działa na układ pokarmowy" - zachęcał ekspert, dodając, że bardzo zdrowy jest również sok z jabłek, ważne jednak, by był mętny: "Klarowany traci cenne składniki. Sok mętny ma błonnik i jest bardzo zdrowy. Sadownicy rozwijają swoją ofertę - sprzedają nie tylko jabłka, ale też przetwory, świeżo wyciskane soki, polecam 5-litrowe kartony z mętnym sokiem. To fantastyczne produkty, które warto wybierać" - podsumował dr Jarema.

Zobacz też: Aronia ma więcej antyoksydantów niż maliny czy borówki. Zadba o zdrowie i młodą skórę, zwłaszcza po menopauzie

Na koniec warto zebrać informacje na temat prozdrowotnych walorów jabłek. Owoce te są bowiem prawdziwym skarbem dla naszego zdrowia. Po pierwsze wspierają układ pokarmowy:

• Pektyna działa jako prebiotyk, pomaga w zapobieganiu otyłości.
• Kwercetyna zapobiega rozwojowi szkodliwych drobnoustrojów w jelitach.
• Jedno jabłko to 10% do 15% dziennego zapotrzebowania na błonnik.
• Jabłka mogą pomóc złagodzić objawy refluksu żołądkowego i zgagę.

Wspierają zdrowie serca:

• Osoby jedzące jabłka miały od 13% do 22% mniejsze ryzyko rozwoju chorób serca -  polifenole chronią przed chorobami serca.

• Wyższe spożycie jabłek wiąże się z niższym ryzykiem zgonu z powodu zwapnienia aorty brzusznej, zgonu z przyczyn wieńcowych, cukrzycy typu 2, udaru zakrzepowego i choroby niedokrwiennej serca.
  

Jabłka wspierają metabolizm:

• Mają niski indeks glikemiczny (IG), który może chronić przed cukrzycą.
• Więcej niż 1 jabłko dziennie obniża o 28% ryzyko cukrzycy typu 2.
• Kilka jabłek dziennie obniża cholesterol o 8%, zamiennie można spożywać codziennie 85 g suszonych jabłek (bez dodatku cukru).

Jabłka są ważne w profilaktyce chorób nowotworowych: co najmniej jedno jabłko dziennie obniża ryzyko zachorowania na raka płuc, piersi, jelita grubego.

Jabłka są dobre dla kości  - minimalizują utratę wapnia. Mogą też łagodzić stany zapalne w organizmie - błonnik i kwercetyna łagodzą stany zapalne, szczególnie w układzie oddechowym, chronią przed rozwojem astmy i poprawiają funkcję płuc.

Warto pamiętać, że jabłka zawierają salicylany (jak brzoskwinie, awokado i borówki), które mogą powodować reakcje alergiczne, w tym wysypki i obrzęku skóry.

Zobacz też: Zapomniany superfood z Bliskiego Wschodu. Pomaga na serce, płodność i trawienie

Uzupełnieniem spotkania z ekspertami niech będzie zestawienie starych odmian jabłoni, które trudno dziś kupić w sklepie z nowymi, wprowadzanymi do sadów od lat 70.
Stare odmiany jabłek - to nasze polskie tradycyjne, często lokalne odmiany, które były uprawiane w sadach przydomowych i gospodarstwach wiejskich. Cechowały się dużą odpornością na choroby i trudne warunki, ale często miały mniej atrakcyjny wygląd owoców niż współczesne odmiany: 

• Kosztela - bardzo stara polska odmiana; jabłka słodkie, aromatyczne, używane głównie do jedzenia na surowo. 
• Antonówka - klasyczna odmiana wschodnioeuropejska; kwaśne jabłka świetne na przetwory (sok, mus, szarlotka). 
• Reneta Szara (Reneta Kanadyjska, Reneta Złota) - ceniona do wypieków i szarlotek, owoce trwałe, przechowywały się długo.  
• Papierówka (Oliwka Inflancka) - letnia odmiana, bardzo wcześnie dojrzewała; owoce do bezpośredniego spożycia, kompotów. 
• Malinówka - o różowo-czerwonym miąższu, aromatyczna, używana głównie jako deserowa. 

Dawne odmiany są znakomite do jedzenia na surowo, sprawdzają się też w domowych przetworach (sokach, kompotach, suszach, szarlotkach), dobrze przechowuje się je zimą.

Od lat 70. do polskich sadów zaczęto wprowadzać nowe odmiany, z myślą o zwiększeniu wydajności i handlu. Nowe odmiany jabłek mają ładny wygląd, powtarzalny kształt, zachowują się dobrze w transporcie i przechowywaniu, są też bardzo plenne, czyli drzewka rodzą wiele owoców.

Nowe odmiany jabłek w Polsce:

• Jonagold (i jego klony: Jonagored, Red Jonaprince) - duże, słodko-kwaśne jabłka; bardzo popularne w eksporcie, na świeży rynek. 
• Gala (Royal Gala, Galaxy, Must) - słodkie, chrupiące, atrakcyjne wizualnie; głównie deserowe, jedzenie na surowo. 
• Idared - twarde, dobrze się przechowują; nadają się do przechowywania zimą, do soków i ciast. 
• Ligol - polska odmiana, duże, błyszczące owoce; deserowa, eksportowa, na dżem, soki  
• Szampion - słodko-aromatyczna, bardzo popularna w Polsce; na świeży rynek, ale także do szarlotek, na dżem i sok. 
• Golden Delicious - bardzo znana odmiana, słodka, deserowa, nadaje się do sałatek owocowych. 
• Mutsu (Crispin) - duże owoce, deserowe, także na przetwory.