Dlaczego badania profilaktyczne są tak ważne (i dlaczego Polacy wciąż ich unikają)?

Jednym z ważnych elementów przełamania lęku przed badaniami jest edukacja. Można to robić choćby poprzez kampanie społeczne takie jak "Nie gadaj, tylko się zbadaj". Organizowana przez PZU akcja ma na celu przełamanie barier, które powstrzymują Polaków przed badaniami profilaktycznymi w kierunku wykrycia chorób onkologicznych.

Jej głównym zadaniem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat znaczenia wczesnego wykrywania nowotworów. Podkreśla się więc, że nie wolno czekać na pierwsze symptomy, bo mogą one pojawić się zbyt późno. Wnioski są jasne: regularne badania to jednocześnie najlepszy, najskuteczniejszy i najprostszy sposób na to, by chronić swoje zdrowie.

Na stronie kampanii PZU www.nie-gadaj-tylko-sie-zbadaj.pl znajdziemy nie tylko filmy edukacyjne (Agata Młynarska - ambasadorka kampanii - w wywiadach porusza m.in. tematykę wsparcia psychologicznego w chorobie onkologicznej), ale także listę onkologicznych programów profilaktycznych oferowanych przez Ministerstwo Zdrowia. Przełom października i listopada to miesiące solidarności z kobietami chorującymi na raka piersi oraz z mężczyznami zmagającymi się z nowotworami gruczołu krokowego i rakiem jąder, tym bardziej warto teraz sięgnąć do artykułów omawiających wspomnianą tematykę.

Szukanie wymówek, które mają nas "uchronić" przed wizytą u lekarza, to nic innego jak racjonalizacja nieracjonalnego zachowania. Choć doskonale wiemy, że postępujemy źle, coraz to bardziej wymyślnymi argumentami staramy się przekonać otoczenie (i siebie samych), że robimy dobrze. W myśl zasady, że kłamstwo powtórzone tysiąc razy staje się prawdą.

"Przecież nic mi nie dolega, po co więc iść do lekarza?" - to prawdopodobnie jedna z najczęstszych wymówek, jakie słyszymy od osób, które nie chcą zdecydować się na badania profilaktyczne nowotworów. Skoro nie ma żadnych objawów, to nie ma też problemu, prawda? Nie. Wiele chorób, może rozwijać się bezobjawowo przez długie lata. A kiedy już pojawiają się pierwsze symptomy - może być za późno na skuteczne leczenie. Regularne badania dają zatem duże szanse na wykrycie problemów, zanim te staną się poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia.

Pretekstów i wykrętów, aby nie udać się do lekarza, znajdujemy oczywiście o wiele więcej: "Nie mam czasu, zrobię to po urlopie", "Nie chcę się dowiedzieć, że coś mi dolega", "To mnie nie dotyczy". Każdy z nich daje się łatwo zbić prostymi kontrargumentami. Czy naprawdę nie mamy czasu? A może po prostu nie chcemy go znaleźć?

I dalej: strach przed diagnozą choroby onkologicznej to jedna z najpotężniejszych barier, które powstrzymują nas przed badaniami profilaktycznymi w kierunku wykrycia chorób nowotworowych. Często słyszymy lub wręcz mówimy: "Jeszcze by mi coś znaleźli, lepiej nie wiedzieć". Paradoksalnie to właśnie lęk przed złymi wiadomościami sprawia, że wiele osób odkłada wizytę u lekarza na później. Tymczasem wczesne wykrycie choroby może zwiększać szanse na jej skuteczne wyleczenie. Ignorowanie problemu nie sprawi, że on zniknie - wprost przeciwnie, im szybciej się nim zajmiemy, tym większe szanse na pełny powrót do zdrowia.

Wreszcie: młodsze osoby, zwłaszcza regularnie ćwiczące i prowadzące zdrowy tryb życia, często zakładają, że są "poza ryzykiem" - "Rak? Chyba za 30 lat" powtarzają często młodzi. Tymczasem choroby, takie jak nowotwór mogą dotknąć każdego. Bez względu na wiek, styl życia czy poziom aktywności fizycznej. Innymi słowy, profilaktyka chorób onkologicznych nie jest skierowana wyłącznie do osób w grupie wysokiego ryzyka, lecz do wszystkich.

Wielu Polakom wizyty związane z profilaktyką nowotworową kojarzą się z silnym stresem i lękiem. Takim osobom polecić warto ćwiczenia oddechowe, techniki uważności czy medytację, co z pewnością pomoże w wyciszeniu umysłu i opanowaniu nerwów.

Kolejną podpowiedzią jest szczera rozmowa z personelem medycznym i poinformowanie o naszych obawach i wątpliwościach. Otrzymamy wówczas dodatkowe wsparcie, a wizyta przebiegnie w bardziej komfortowej atmosferze. Dobrym pomysłem z pewnością okaże się także obecność bliskiej osoby. Jeśli zatem boimy się badania, warto poprosić kogoś z rodziny lub przyjaciół o towarzyszenie podczas wizyty.

Badania profilaktyczne nie są ani luksusem, ani fanaberią, lecz pierwszym krokiem w dbaniu o zdrowie. Choć wymówki mogą się wydawać sensowne, w rzeczywistości tylko oddalają nas od troski o siebie. Warto więc odwrócić nasze postępowanie i zamiast racjonalizować, po prostu postępować racjonalnie.